وایت پیپر چیست؟

در چند سال گذشته رشد و توسعه فناوری بلاکچین و امور مالی غیرمتمرکز شاهد رونق قابل توجهی بوده است. به طوری که در حال حاضر در هر روز یک یا چند پروژه جدید بلاکچین ظهور می‌کنند و هر بار که یک بلاکچین جدید یا ارز دیجیتال در بازار معرفی می‌شود، اصطلاح وایت پیپر(whitepaper) یا کاغذ سفید برای آن بیشتر شنیده می‌شود. اما وایت پیپر چیست و چه چیزی می‌تواند درباره آینده پروژه‌ها به ما بگوید؟ اما قبل از پاسخ به این سوالات لازم است با مفهوم بلاکچین آشنا شویم.

بلاکچین چیست؟

قبل از هر توضیحی لازم است بگوییم شما می‌توانید از طریق این لینک اطلاعات جامعی درباره تاریخچه و موارد فنی سیستم بلاکچین را مطالعه بفرمایید؛ اما اگر بخواهیم به طور مختصر توضیح دهیم، بلاکچین یک فناوری نوین است که بر پایه شبکه‌های رمزنگاری شده ساخته شده است و امکان انتقال اطلاعات و دارایی‌ها بین افراد بدون واسطه را فراهم می‌کند. در بلاکچین، اطلاعات به صورت بلوکی درون یک شبکه ذخیره می‌شوند و به صورت زنجیره‌ای پیوسته و مرتب می‌شوند. هر بلوک، شامل اطلاعاتی است که با استفاده از رمزنگاری، قابل تأیید و تغییرناپذیر می‌شود و به بلوک‌های قبلی متصل می‌شود. این ویژگی‌ها باعث شده است که هیچ فرد یا سازمانی نتواند به راحتی اطلاعات را تغییر دهد یا از دست بدهد. به همین دلیل، بلاکچین به عنوان یک سیستم امنیتی و قابل اطمینان برای انتقال داده‌ها، پول و دارایی‌ها در سراسر جهان شناخته شده است. بلاکچین در اصل، فناوری پشتیبانی ارزهای دیجیتال مانند بیتکوین و اتریوم است، اما در حال حاضر در بسیاری از صنایع مانند بانکداری، بیمه، حمل و نقل، سلامت و غیره نیز استفاده می‌شود. 

همانطور که در مقدمه اشاره کردیم با رواج و رونق بلاکچین در بین عموم، افراد و شرکت‌های نوپا به طرز عجیبی به این فناوری رو ‌آورده‌اند و تعدد این پروژه‌ها برای افرادی که به این حوزه علاقه دارند و یا می‌خواهند در این حوزه سرمایه‌گذاری کنند بسیار سخت شده است. به طوری که افراد فعال در این حوزه می‌گویند ۹۵ درصد پروژه‌های نوظهور اسکم (scam) و کلاهبرداری است. حال سوال اصلی به میان می‌آید، چگونه یک پروژه بلاکچین کارآمد و آینده‌دار پیدا کنیم. جواب بررسی دقیق هر پروژه است. برای بررسی پروژه‌ها و استارتاپ‌های بلاکچین، مفهومی به نام وات پیپر بسیار آشناست. بیشتر پروژه‌ها و ارزهای دیجیتالی جدیدی که به وجود می‌آیند می‌بایست وایت پیپر داشته باشند. در ادامه این مقاله پاسخ این سوال مهم که وایت پیپر چیست را می‌دهیم.

وایت پیپر چیست؟

به طور خلاصه و ساده به گزارشی که سازندگان یک بلاکچین، رمز ارز و یا پروژه‌های تحت بلاکچین در ابتدای شروع به فعالیت خود منتشر می‌کنند، وایت پیپر می‌گویند. وایت پیپرها ابزار کلیدی در جهان فناوری بلاکچین هستند. این اسناد که اغلب به صورت فایل PDF قابل دسترسی هستند، زمینه‌ای برای توضیحات تکنیکی، نوآوری‌های مالی و برنامه‌های توسعه یک پروژه بلاکچینی یا رمز ارزی را فراهم می‌کنند. این گزارش به تفصیل میزان کارایی، هدف، تکنولوژی، تیم و روند توسعه پروژه را شرح می‌دهد. هدف از ارائه این داده‌ها متقاعد کردن و جلب اعتماد در افراد برای سرمایه‌گذاری در آن پروژه است. برای هر استارت‌آپ کریپتویی، انتشار وایت پیپر راهی برای حرفه‌ای و قانونی شدن تلقی می‌شود و این امر به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا هدف اصلی پروژه، تفاوت‌ها و نقاط قوت نسبت به دیگر پروژه‌ها را بشناسند. اولین وایت پیپر در سال ۲۰۰۸ توسط ساتوشی ناکاموتو، مخترع نامشخص بیت کوین، برای حوزه بلاکچین و ارزهای دیجیتال منتشر شد.

مطالعه وایت پیپر بهترین راه برای درک یک پروژه رمزنگاری است، اما برای بسیاری از افراد جستجو و مطالعه‌ی این گزارش آسان نیست و حتی گمراه کننده است، به خصوص اگر شما خیلی از فناوری آگاه نباشید. در این مقاله، ما ابعاد مختلف وایت پیپر رمزارز را بررسی خواهیم کرد و انواع مختلف آن را توضیح خواهیم داد.

ابعاد یک وایت پیپر رمزارز

وایت پیپر پروژه‌های بلاکچینی معمولاً چند بخش اصلی دارد:

۱.توضیح محصول: 

اولین بخش هر وایت پیپر به این موضوع می‌پردازد، اینکه هدف از تولید این محصول چیست. مهمترین عامل برای پیشرفت یک پروژه، ارائه بهترین راه حل برای یک چالش است. هرچه سلوشن یا راه حل ارائه شده بهتر، جهان شمول و کم هزینه باشد احتمال بازدهی پروژه بیشتر می‌شود. در این بخش توضیح دقیقی در مورد چگونگی کارکرد پروژه و مزایای رقابتی با دیگر پروژه‌های مشابه به تفصیل ارائه می‌شود و همچنین شامل توضیحاتی در مورد تکنولوژی پشت پروژه و روند تولید محصول است

۲.تیم توسعه: 

این بخش اطلاعاتی در مورد تیم مدیریت و توسعه پروژه برای سرمایه‌گذارن ارائه می‌دهد که شامل تجربه کاری قبلی اعضا، تحصیلات آنها، و افرادی که پروژه را حمایت می‌کنند، است. اعضای تیم پروژه به اندازه خود پروژه مهم هستند. اگر افراد پشت پروژه دارای شهرت و صلاحیت‌ باشند، می تواند حس اعتماد را القا کند. این موضوع یکی از نکات مهم در مطالعه وایت پیپر است و شما باید مراقب باشید، زمانی که هیچ اطلاعاتی در مورد افراد پشت پروژه یا جزئیات خالقان آن‌ها ارائه نشود، باید به آن پروژه مشکوک شوید.

بیت کوین به عنوان اولین ارز دیجیتال ممکن است تحت تأثیر این قانون قرار نگیرد. شما می‌توانید با استدلال به همین موضوع، به رمز ارز بیت کوین که اعضای تیم خود را مشخص نکرده است مشکوک باشید. هویت ساتوشی ناکاموتو، خالق یا خالقان بیت کوین مشخص نیست، اما به مرور زمان شهرت زیادی به دست آورده است و همچنین محبوب‌ترین و قابل اعتمادترین ارز دیجیتال است.

۳.جزئیات فنی: 

این بخش شرح دقیقی از تکنولوژی پروژه را ارائه می‌دهد، که شامل الگوریتم‌ها، پروتکل‌ها، و سایر جزئیات فنی است. درک سیستم‌هایی که یک پروژه را تامین می‌کنند ضروری است. شما باید نوع مکانیسم اجماع مورد استفاده پروژه و پروتکل‌های داخلی آن را بدانید. لازم است شما بدانید که پروژه چقدر انرژی مصرف می‌کند، پاداش‌هایی که به شرکت کنندگان ارائه می‌دهد چقدر است، چقدر مقیاس پذیر است و تا چه حد با پروژه های دیگر قابل همکاری است.

۴.نقشه راه (Roadmap): 

رودمپ یا نقشه راه برنامه‌ای است که نشان می‌دهد پروژه طی گذر زمان چه نقاط عطفی دارد. معمولا در گزارش وایت پیپر نموداری به صورت تایم لاین وجود دارد که توسعه دهنده، زمان اجرا و اتمام فازهای مختلف پروژه را برای آگاهی افراد قرار می‌دهد. به طور کلی شما باید بدانید که هدف تیم چیست و چگونه برنامه ریزی می‌کند تا به نقاط عطف مورد نظر برسد. رودمپ به شما کمک می‌کند تا بدانید که آیا پروژه به نقاط عطف قبلی خود رسیده است یا مطابق انتظارات پیش‌بینی‌شده پیش نمی‌رود.

۵.سیاست‌های پولی(Tokenomics):

سیاست‌های پولی یا اقتصاد رمزی به عوامل مختلف عرضه و تقاضا می‌پردازد. این عوامل اثر مستقیمی بر روی شکست یا پیروزی یک پروژه می‌گذارند. قوانین مناسب اقتصاد رمزی می‌تواند افراد بیشتری را تشویق به سرمایه‌گذاری کند، مشابه سیاست پولی یک کشور است که می‌تواند مطلوب یا نامطلوب باشد. در این بخش موارد استفاده توکن عرضه شده یک پروژه توضیح داده می‌شود، هر چه موارد استفاده آن بیشتر باشد بهتر است. همچنین گزارش میزان دارایی افراد پروژه از توکن مورد بحث و زمان آزاد سازی سرمایه افراد نیز در این بخش توضیح داده می‌شود.

مهمترین نکته قابل بررسی این بخش، نوع عرضه توکن و حداکثر توکن قابل عرضه در پروژه است. حداکثر عرضه اشاره به تعداد توکن‌هایی که می‌تواند در یک پروژه وجود داشته باشد دارد. به عنوان مثال، حداکثر عرضه بیت کوین ۲۱ میلیون توکن است. از سوی دیگر، برخی از رمز ارزها مانند استیبل کوین‌ها، حداکثر عرضه را ندارند. طرح تورمی و تورم زدایی هر پروژه نیز از دیگر مباحثی است که در این بخش شرح داده می‌شود.

انواع وایت پیپر رمزارز

وایت پیپر رمزارزها به طور عمومی به دو دسته تکنیکی و تجاری تقسیم می‌شوند.

• وایت پیپر تکنیکی: این نوع وایت پیپرها فقط به تکنولوژی پشت پروژه می‌پردازند. مواردی مانند؛ الگوریتم‌های اجماع، پروتکل‌ها، پاداش‌ها و سایر جزئیات فنی را به تفصیل توضیح می‌دهند.
• وایت پیپر تجاری: این نوع از وایت پیپر به توضیح مدل کسب و کار پروژه می‌پردازد، که شامل توضیحاتی در مورد بازار هدف، استراتژی‌های بازاریابی و مزایای تجاری پروژه است.

نتیجه‌گیری

وایت پیپرها نقش حیاتی را در پروژه‌های بلاکچین و رمزارزی بازی می‌کنند. آن‌ها به سازندگان پروژه اجازه می‌دهند که ایده‌ها، تکنولوژی و برنامه‌های توسعه خود را به صورت دقیق و مشروح به جامعه عمومی ارائه دهند. همچنین، وایت پیپر می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا بهتر درک کنند که آیا یک پروژه ارزش سرمایه‌گذاری دارد یا خیر. امروزه بسیاری از پروژه‌های جدید بلاکچین بجای انتشار وایت پیپر اختصاصی، اسناد مهمی که حاوی تمام اطلاعات مورد نیاز شما است را منتشر می‌کنند، با این تفاوت که لحن اسناد ارائه شده برای اهداف اطلاع رسانی و بازاریابی عامیانه‌تر شده است. در نهایت، وایت پیپر یک ابزار ارزشمند برای ارتباط بین سازندگان پروژه و جامعه است و سرمایه‌گذاران با مطالعه دقیق این اسناد تا حد زیادی از گزند پروژه‌های کلاهبرداری معصون می‌مانند.