آلفا و بتا چه تفاوت‌هایی باهم دارند؟

آلفا

نماد آلفای یک سهم به صورت یک عدد مفرد مانند؛ ۳ یا 5-، نشان داده می‌شود که این عدد به صورت درصدی خوانده می شود و مثلا در این حالت نشان‌ دهنده این است که سهم یا صندوق‌  به ترتیب 3٪ بهتر و  ۵٪ بدتر از شاخص بازار عمل کرد‌ه‌اند؛ در واقع این اعداد نشان دهنده میزان درصد بازدهی بالاتر یا پایین تر از شاخص هستند.

نکات مهم

ـ آلفا نشان می‌دهد که یک سهم در مقایسه با شاخص یا معیار چقدر خوب یا بد عمل کرده است.

ـ بتا نشان می‌دهد که قیمت یک سهم در مقایسه با کل بازار چقدر نوسان داشته است.

ـ آلفای بالا همیشه خوب است و هر چه بالاتر باشد، آن صندوق عملکرد بهتری داشته است. 

ـ بتا نشان دهنده ریسک است و هر چه مقدار بتایی بالاتر باشد یعنی آن سهام یا صندوق ریسک بالاتری دارد که در این حالت ممکن است برای یک سرمایه گذار که به دنبال سهام رشدی است جذاب باشد؛ ولی سرمایه‌گذارانی که به دنبال بازده ثابت و ریسک کمتری هستند از آن اجتناب می‌کنند.

آلفای ۱.۰ به این معناست که پرتفوی از شاخص یا معیار خود، ۱٪ بهتر عمل کرده است. آلفای ۱.۰ـ  به معنای این است که پرتفوی از شاخص یا معیار خود ۱٪ ضعیف‌تر عمل کرده است؛ اگر آلفا صفر باشد، بازده آن با معیار یا شاخص مطابقت دارد. 

به یاد داشته باشید که آلفا یک عدد تاریخی است و برای ردیابی چگونگی عملکرد پرتفوی به کار گرفته می‌شود؛ اما نمی‌تواند نحوه عملکرد آینده را پیش‌بینی کند.

آلفا برای مدیران پرتفوی 

آلفا برای سرمایه‌گذاران شخصی، نحوه عملکرد یک سهم یا صندوق را نسبت به سهم یا صندوق مشابه خودش یا کل بازار آشکار می‌کند. مدیران حرفه‌ای پرتفوی، آلفا را به عنوان نرخ بازدهی محاسبه می‌کنند که از پیش‌بینی مدل فراتر می‌رود یا از آن کم تر می‌شود. آن‌ها از مدل قیمت‌گذاری دارایی سرمایه‌ای (CAPM) برای پیش‌بینی بازده بالقوه پرتفوی استفاده می‌کنند. اگر بر اساس فرمول CAPM به این نتیجه برسیم که پرتفوی باید براساس ریسک، شرایط اقتصادی و سایر عوامل ۵٪ باید بازدهی داشته باشد؛ اما در عوض پرتفوی فقط ۳٪ بازدهی دهد، در این صورت آلفای پرتفوی ۲٪ـ می شود.

فرمول آلفا

Alpha= r - Rf - beta(Rm - Rf)

مدیران پرتفوی برای کاهش ریسک از طریق متنوع ساختن سبدهای دارایی ، به دنبال ایجاد آلفای بالاتر هستند.

نکته مهم

آلفا و بتا هر دو معیاری تاریخی برای اندازه‌گیری عملکرد‌ گذشته هستند.

از آن‌جا که آلفا عملکرد پرتفوی را نسبت به شاخص میسنجد؛ نشان دهنده ارزشی است که مدیر پرتفوی برای صندوق خلق کرده است. عدد پایه برای آلفا صفر است که نشان ‌دهنده این است که پرتفوی یا صندوق با شاخص یا معیار  کاملا مطابقت دارد؛ در این حالت، مدیر پرتفوی عملکردی دقیقا مطابق با شاخص بازار داشته و ارزش بیشتری خلق نکرده است. 

بتا

بتا که اغلب به عنوان ضریب بتا نامیده می‌شود؛ نشانه نوسان‌های سهم، صندوق یا پرتفوی سهام در مقایسه با کل بازار است. دانستن نوسان قیمت یک سهم می‌تواند به یک سرمایه‌گذار کمک کند تا تصمیم بگیرد که آیا آن سهم ارزش ریسک پذیری را دارد یا نه. عدد پایه بتا یک است که نشان می‌دهد قیمت اوراق بهادار دقیقا با نوسانات بازار بالا و پایین می‌شود. بتای کمتر از ۱ به این معنی است که قیمت اوراق بهادار از بازار نوسانات کمتری دارد و بتای بیشتر از ۱ نشان دهنده این است که نوسانات قیمت اوراق بهادار بیشتر از بازار است. اگر بتای سهم ۱.۵ باشد، نوسانات قیمت‌ ۵۰٪ نسبت به کل بازار بیشتر می‌شود. 

مثال بتا

در این‌جا سه صندوق سرمایه‌گذاری‌ مختلف آورده شده است؛

صندوق ثروت آفرین تمدن با بتای 0/42

صندوق آرمان آتیه درخشان مس (آتیمس) با بتای 84/0

صندوق سرمایه‌گذاری گنجینه زرین شهر با بتای صفر

که در این صورت چون بتای بازار ۱ است و بتای صندوق ثروت آفرین تمدن 0/42 است؛ پس نوسان پذیری این صندوق 6/0 کم‌تر از بازار است و صندوق قابل معامله آتیمس با بتای 84/، نوسانات کمتری نسبت به بازار دارد و صندوق سرمایه‌گذاری گنجینه زرین شهر با بتای صفر، هیچ تغییری با نوسان‌های بازار نمی‌کند.

بتای پذیرفته شده در شرکت‌ها و بخش‌های مختلف، متفاوت است. صندوق‌هایی که درآمد ثابت دارند معمولا بتای کم‌تر از ۱ و نزدیک به صفر دارند‌؛ در حالی که صندوق‌های در سهام معمولا بتایی بیشتر از ۱ دارند. سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز، مانند بازنشسته‌هایی که به دنبال درآمد ثابت هستند، جذب سهامی می‌شوند که بتای پایین‌تری دارند؛ اما سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیری که به دنبال بازدهی بیشتر هستند اغلب مایل به سرمایه‌گذاری در سهامی که بتای بالاتری دارند، هستند.

فرمول بتا

بتا  =/ واریانس بازده بازار  (CR)  کوواریانس بازده پرتفوی و بازار

ـ کوواریانس برای اندازه‌گیری همبستگی نوسان‌های قیمت‌، بین هر دو سهم استفاده می‌شود. اگر کوواریانس هر دو سهم مثبت باشد به این معنی است که سهام به صورت هم‌جهت در حال حرکت هستند؛ در حالی که اگر کوواریانس منفی باشد به این معنی است که تحرک آن‌‌ها به صورت خلاف جهت می‌باشد. 

ـ واریانس به میزان نوسان بازده یک سهم نسبت به میانگین آن اشاره دارد و اغلب برای اندازه‌گیری نوسان‌های بازده سهام در طول زمان استفاده می‌شود.