مقدمه
بسیاری از افرادی که دانش و تجربه کافی برای سرمایه گذاری مستقیم در بورس را ندارند از روش های جایگزین مثل صندوق های سرمایه گذاری استفاده می کنند. اما افرادی که دانش و زمان کافی برای آموزش دیدن دارند و یا حتی افراد مبتدی که فقط قصد مشارکت در خرید عرضه اولیه ها را دارند می توانند به صورت مستقیم در بورس سرمایه گذاری کنند. برای سرمایهگذاری مستقیم در بورس تنها یک راه وجود دارد و آن استفاده از خدمات کارگزاری است.
کارگزاری به عنوان واسطه سرمایهگذاری همانند پلی میان سرمایه گذار و شرکتهای پذیرفته شده در بورس عمل میکند. تمامی خدمات خرید و فروش سهام، تخصیص اعتبار، مشاوره سرمایهگذاری،دریافت کد بورسی، خرید عرضه و اولیه و .... توسط کارگزاری انجام میشود.
کارگزاری چیست؟
کارگزاری، اشخاص حقوقی هستند که با دریافت مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان یک واسطه برای انجام معاملات خرید و فروش شما در بازار فعالیت میکنند. کارگزاریهای بورس علاوه بر خدماتی که به مشتریان ارائه میدهند، مسئولیت نهایی کردن معاملات خرید و فروش سهامدار را دارند. یعنی سهامدار با توجه به حجم و قیمت سفارش، درخواست خرید یا فروش اوراق بهادار خود را در سامانه معاملات ثبت میکند و کارگزاری خریدار و فروشنده را به هم متصل میکند تا معامله نهایی شود.
کارگزاریها علاوه بر خرید و فروش سهام به نمایندگی از سهامداران میتوانند خدمات دیگری همچون آموزش سهامداران، مشاوره سرمایه گذاری و بازارگردانی را نیز ارائه دهند. افرادی که در شرکتهای کارگزاری مشغول به فعالیت میباشند، افرادی خبره، با تجربه و آشنا به مسایل مالی هستند که نسبت به شرایط اقتصادی، بازار اوراق بهادار و بازار کالاهای مختلفی که معامله میشوند، شناخت دارند و با تسلط خود بر قوانین و مقررات میتوانند بهترین اقدام به منظور خرید و فروش اوراق بهادار و کالا در تالارهای معاملاتی را برای مشتریان انجام دهند.
خدمات کارگزاری
کارگزاری ها با توجه به نوع فعالیت و حوزه کاری و همچنین مجوزهای اخذ شده، در یک یا تمام موارد زیر فعالیت میکنند.
معامله اوراق بهادار: انجام کلیه معاملات اوراق بهادار از جمله، خرید و فروش سهام، حق تقدم، معاملات آتی، بورس کالا و بورس انرژی به صورت آنلاین
مشاوره پذیرش و عرضه ی شرکت ها در بورس: ارائه ی مشاوره در خصوص فرآیند و نحوه پذیرش شرکت ها در بازار به شرکتی که قصد پذیرش و عرضه ی سهام خود در بازار دارد.
مشاوره ی سرمایه گذاری و سبدگردانی: ارائه ی خدمات و نظرات مشورتی به مشتریان درخصوص سرمایه گذاری در دارایی های مختلف مثل سهام، صندوق و... ،انجام انواع معاملات بلوک و عمده و ارائه ی خدمات مربوط به مدیریت سبد دارایی مشتری (سبدگردانی).
تعهد پذیره نویسی: تعهد به خریدار اوراقی که ظرف مدت پذیره نویسی به فروش نرسیده است.
بازارگردانی: فعالیت بازارگردانی درجهت تنظیم عرضه و تقاضا در بازار انجام میشود. بازارگردان از ایجاد هیجان در معاملات جلوگیری میکند و زمانی که بورس به دلیل اخبار و حواشی نامناسب درگیر صفهای فروش میشود با خرید سهام شرکت بهصورت روزانه، با افزایش نقدشوندگی سهم، هیجان منفی کاذب را کاهش میدهد.
پردازش اطلاعات مالی: ارائه ی اطلاعات مربوط به اوراق بهادار و سفارش های خرید و فروش به مشتریان
- مشاوره و گرفتن کد بورسی برای مشتریان حقیقی به منظور انجام معاملات در بازار
- ارائه ی مشاوره در خصوص قوانین و مقررات معاملات در بازار
بهترین کارگزاری کدام است؟
فعالیت کارگزاری ها فقط به عنوان واسطهگری و نهایی کردن معاملات سهام تمام نمی شود و علاوه بر این هریک از آن ها مزایای متنوعی برای مشتریان قائل میشوند که برای انتخاب کارگزاری باید این موارد را در گزینه های مختلف با یکدیگر مقایسه کرد.
سازمان بورس تا سال 1396 فهرستی از رتبه بندی کارگزاری ها را ارائه میداد، اما در سالهای اخیر این رتبهبندی دیگر ارائه نمیشود و مشتریان باید خود با توجه به موارد زیر بهترین کارگزاری را انتخاب کنند.
تخفیف در کارمزد معاملات
کارگزاری ها در قبال خدماتی که به مشتریان خود ارائه میدهند، کارمزدی را از معاملات خرید و فروش مشتریان دریافت میکنند که سقف این کارمزد توسط سازمان بورس تعیین میگردد. برخی از کارگزاریها با توجه به سیاستهایی که خودشان تعیین میکنند، تخفیفاتی را روی این کارمزد اعمال کرده و به حساب مشتری عودت میدهند. این مزیت برای افرادی که معاملات روزانه زیادی دارند، بسیار حائز اهمیت است.
اعتبار معاملاتی
اعتبار معاملاتی نیز یکی از خدماتی است که کارگزاری با توجه به سیاست های خود تعیین می کند که در اختیار کدام دسته از مشتریان قرار دهد. اعتبار معاملاتی نوعی وام است که برحسب میزان خرید و فروش سهامدار، ارزش پورتفوی و شرایط و دستورالعمل هایی که هرکارگزاری تعیین می کند، در اختیار سهامدار قرار داده می شود تا فرد با استفاده از آن اقدام به خرید سهام کند و پس از طی شدن زمان مشخص آن را با کارگزاری تسویه نماید.
این خدمت می تواند در افزایش سودآوری سهامدار تاثیر به سزایی داشته باشد. در شرایطی که دید سرمایهگذار نسبت به آینده بازار مثبت باشد، استفاده از اعتبار معاملاتی اهرمی برای سودآوری او ایجاد میکند.
محدودیت هایی که اعتبار معاملاتی برای سهامدار ایجاد می کند
- نبود امکان انتقال دارایی به کارگزاری دیگر پس از دریافت اعتبار معاملاتی
- پس از دریافت اعتبار، برای ایجاد درخواست وجه، باید علاوه بر مبلغ درخواستی، مبلغ اعتبار هم در قدرت خرید وجود داشته باشد
اعتبار خرید عرضه اولیه
برخی از کارگزاری ها بصورت خودکار عرضه های اولیه را برای مشتریان خود خریداری می کنند، حتی اگر مشتری مبلغ کافی برای خرید آن عرضه اولیه را در کارگزاری نداشته باشد.
یعنی کارگزاری بصورت خودکار عرضه اولیه را برای مشتری خریداری می کند و مشتری را به مقدار مبلغ خرید آن عرضه بدهکار می کند. این خدمت از طرف کارگزاری برای بسیاری از مشتریان، بخصوص کسانی که به تازگی وارد بازار بورس می شوند جذاب است.
دسترسی به شعب
یکی دیگر از خدمات کارگزاری که باعث جذب مشتری بیشتر میشود، داشتن شعب متعدد در شهرهای مختلف کشور است تا مشتری بتواند برای رفع مشکلات خود به صورت حضوری به یکی از شعب مراجعه نماید. داشتن شعبه در شهرهای مختلف باعث سهولت بیشتر در ارائه خدمات و کسب رضایت مشتری میگردد. با تاسیس شعب سوپرمارکت مالی در شهرهای مختلف ایران و ارائه خدمات کارگزاری در اکثر شعب آیبیشاپ، امکان دسترسی هرچه بیشتر برای مشتریان انجام شده و مشتریان با مراجعه به سوپرمارکتهای مالی علاوه بر استفاده از خدمات کارگزاری میتوانند از خدماتی از قبیل دریافت وام، سرمایهگذاری در صندوق، آموزشهای مالی و ... بهرهمند شوند.
پشتیبانی تلفنی
داشتن پشتیبان تلفنی خوب که بتواند پاسخگوی سوالات مشتریان باشد و مشکلات آنها را در کمترین زمان ممکن حل کند نیز یکی از خدماتی است که کارگزاری حتما باید در اختیار مشتریان خود قرار بدهد. راهنمایی و کمک گرفتن از پشتیبان تلفنی برای کسانی که دسترسی به شعب کارگزاری را نداشته و یا زمان کافی برای مراجعهی حضوری ندارند، بسیار مناسب است. زمان انتظار و کیفیت پاسخگویی پشتیبانهای کارگزاری دو مورد مهم برای انتخاب کارگزاری مناسب میباشد.
داشتن سامانه معاملاتی با رابط کاربری مناسب
کارگزاری باید سامانه معاملاتی آنلاین با رابط کاربری ساده و مناسب داشته باشد، تا مشتری بتواند امور مربوط به خرید و فروش سهام را در آن انجام دهد.
همچنین یکی از ویژگی هایی که بین دو کارگزاری تفاوت ایجاد می کند، نداشتن قطعی در سامانه معاملاتی آن است که مشتریان بتوانند معاملات خود را بدون قطعی در سرور در سریع ترین زمان ممکن به صورت امن انجام دهند.
آموزش و مشاوره سرمایه گذاری
بسیاری از اشخاص و شرکت هایی که مجوز ندارند، خدماتی مثل سبدگردانی و مشاوره سرمایه گذاری به مردم ارائه می دهند؛ اما اگر کارگزاری وجود داشته باشد که مجوز ارائه ی این خدمات را از سازمان بورس داشته باشد، مشتریان می توانند با خیال راحت تر و با اطمینان کامل از این خدمات آن استفاده کنند.
همچنین یک کارگزاری معتبر می تواند با برگزاری دوره های آموزشی متنوع در حوزه ی بازارهای مالی و ارائه ی اخبار و اطلاعات به روز در این حوزه، اعتماد مشتریان خود را جلب کند که این موضوع می تواند در جذب مشتری برای کارگزاری تاثیرگذار باشد.
ثبت نام غیرحضوری
با توجه به گسترش خدمات غیرحضوری پس از شیوع ویروس کرونا، ثبت نام غیر حضوری نیز اهمیت ویژهای پیدا کرده است و کارگزاری هایی که این خدمت را ارائه ندهند بعید است که توسط مشتریان انتخاب شوند.
سود بر مانده وجوه مشتری (رسوب پول)
برخی از کارگزاری ها بر مانده پول مشتریان سود پرداخت میکنند این مزیت باعث میشود در شرایطی که بازار دارای روند نزولی است، افراد با نگه داشتن پول خود در کارگزاری به سودی به اندازه یا بالاتر از سود بانکی دست یابند.
کارگزاری تمدن با تاسیس سامانه معاملاتی iBtrader که خدمت جدیدی از شرکت iBshop و مجموعه تامین سرمایه تمدن است با اخذ مجوز از نهاد ناظر، به ارائه بسیاری از خدمات بالا پرداخته است. در این سامانه اعطای اعتبار معاملاتی و پشتیبانی مناسب دو مورد از مهمترین مزایایی است که به مشتریان اختصاص یافته است.
چگونه کد بورسی دریافت کنم؟
1- ثبت نام در سجام: برای دریافت کد بورسی ابتدا باید فرآیند احراز هویت را از طریق سایت سجام به نشانی https://www.sejam.ir طی کنید تا پس از پرداخت مبلغ، کد پیگیری 10 رقمی برای شما ارسال شود.
2- احراز هویت: پس از دریافت کد پیگیری 10 رقمی از سامانه سجام می توانید با استفاده از خدمات احراز هویت غیر حضوری سجام در آی بی شاپ فرآیند احراز هویت خود را تکمیل نمایید.
3- دریافت کد معاملاتی آنلاین: برای دریافت کد معاملاتی آنلاین باید پس از طی کردن فرآیند احراز هویت ، به صورت حضوری به یکی از شعب کارگزاری مدنظرتان مراجعه کرده ویا وارد قسمت ثبت نام در سایت شوید. پس از تکمیل فرم ثبت نام در کارگزاری مربوطه، طی دو روزکاری، کد معاملاتی و رمز عبور شما برای ورود به سامانه معاملات آنلاین از طریق ایمیل و پیامک ارسال می شود.
انواع سفارش گذاری در سامانه
چه کسی بر فعالیت کارگزاری نظارت می کند؟
وظیفه ی نظارت و قانون گذاری برای کارگزاری ها برعهده ی کانون کارگزاران بورس اوراق بهادار است. این کانون که متشکل از اعضای کارگزاران فعال در بازار سرمایه هست، در سال 1386 تاسیس شد. همه ی شرکت های کارگزاری که می خواهند فعالیت خود را آغاز کنند، باید عضو این کانون باشند. همه ی کارگزاری ها از یک قانون واحد که توسط کانون کارگزاران تعیین می شود، پیروی می کنند.
از جمله دیگر وظایف این کانون می توان به پیشنهاد تغییر سقف کارمزد و نرخ خدمات، ارتباط با سایر فعالان و ارکان بازار، حل اختلافات و مشکلات بین کارگزاران، تهیه و تنظیم قوانین و آئین نامه مربوط به اعضای کانون و اوراق بهادار، ایجاد بازاری عادلانه رقابتی به منظور جلب اعتماد سرمایه گذاران و ... اشاره کرد.